De Nijenbeek is een relatief jonge ruïne. Op 12 april 1945 beschoten de geallieerden de burcht vanaf Gorssel met granaten en tanks om de Duitsers die in het bouwwerk zaten te verdrijven. Toen dit gelukt was, trokken de geallieerden de rivier over om hun opmars ter bevrijding van Nederland voort te zetten. Ze lieten de burcht grotendeels verwoest achter.
De huidige ruïne werd in de 13e eeuw gebouwd als Donjon (verdedigingsburcht). Van de 16e eeuw tot de 19e eeuw werd erin gewoond. De Nijenbeek bestond toen uit een kasteel met voorburcht.
EEN GREEP UIT DE Geschiedenis
1266-1296
De Nijenbeek wordt voor het eerst genoemd in 1266, zijnde in bezit van Dirk (Theodoricus), Heer van de Nijenbeek. Waarschijnlijk zal hij de burcht hebben gesticht. Bij hem start de geschreven geschiedenis van de Nijenbeek.
1945
Op 12 april 1945 verdrijven de geallieerden vanaf Gorssel, met tanks en granaten de Duitsers uit De Nijenbeek. De geallieerden kunnen hun opmars van de bevrijding van Nederland voortzetten. Voorst en Wilp worden bevrijd. De Nijenbeek blijft zwaar beschadigd achter. (bron: Rijksdienst)
Tweede Wereldoorlog, april 1945 Plaats: Voorplein
In april 1945, na de mislukte slag om Arnhem, werd er poging van de geallieerden ondernomen vanuit de Achterhoek om midden Nederland te bevrijden. Deze operatie heette “Operation Canonshot”: een groep van 70 overgezette Canadezen vormden een bruggenhoofd, er werd even verderop (stroomafwaarts richting Deventer) een pontonbrug (drijvende brug) gebouwd om zwaar materieel (tanks) over te zetten: dit gebeurde op 12 april 1945 om 5 uur in de ochtend. De woontoren werd door de Duitse troepen gebruikt als uitkijkpost Interessant: aan de overkant bij Gorssel staat nog een boom met een ijzeren constructie, die als uitkijkpost van de Canadese soldaten gediend heeft. Eerst werden proefschoten afgevuurd: geen succes vanwege dikte van de muur: de inslagen zijn nog zichtbaar en geconsolideerd. Daarna beschieting achterzijde (IJsselzijde): aanbouw en traptoren werden weggevaagd, de dikte van deze muren was maar 30 cm, veel minder dan het donjon zelf. Aan Canadese zijde kostte de operatie (tot de bevrijding van Apeldoorn op 18 april) aan 506 man het leven (vooral van de 48th Highlanders of Canada). Een zwaar gehavend kasteel blijft achter.2015
De Nijenbeek is in 2015 en 2016 geconsolideerd. Dat wil zeggen: niet gerestaureerd maar bevroren in de tijd, met alle sporen van dat moment, inclusief de kogelgaten vanuit WO II.
2014 – aanstelling architectenbureau Braaksma en Roos
2015: Bouwbedrijf Nico de Bont, aangesteld voor realiseren consolidatie. Nico de Bont behoort tot de top van de markt voor klassieke restauratie, hedendaagse herbestemming en planmatig onderhoud van grote en kleine monumenten. Met liefde voor het vak en kennis van de nieuwste technieken werken zij dagelijks aan nieuwe toekomstwaarde voor de meest uiteenlopende historische werken.
Het succes van de consolidatie is mede te danken aan de samenwerking tussen Nico de Bont, eigenaresse Mevrouw A. barones van Lynden en haar zoon Willem Quarles van Ufford. Zij hebben onder andere oplossingen aangedragen voor het verder vervallen van de muren, dit door middel van grassen te plaatsen.
